Afschaffing Taaltelefoon bedreigt Belgisch-Nederlands

Minister-president Geert Bourgeois diende een voorstel in om de Taaltelefoon af te schaffen. Die externe taaladviesdienst van de Vlaamse overheid valt niet binnen de kerntaken. En daarop kunnen we dus besparen.

Gelukkig wil Bourgeois alleen de telefoonlijn uitpluggen. De andere taken blijven overeind: het beheer van taaltelefoon.be en de bijdrage aan taaladvies.net. Wat er met de vertegenwoordiging in de commissies van de Nederlandse Taalunie zou gebeuren? Dat blijft vaag.

Het nettoresultaat? Een slanker ambtenarenapparaat. Maar snijdt de overheid met de vetrand ook niet het vlees weg?

Vlaams salomonsoordeel

'Alles staat op internet, dus een hulplijn hoeft niet meer.' Scheve logica, want mensen bellen net omdat ze geen internet hebben. Of omdat ze online te veel info vinden, en botsen op tegenstrijdige taaladviezen. Een machine biedt dan geen uitweg, alleen een mens van vlees en bloed kan een salomonsoordeel vellen.

De proef op de som: is 'uitpluggen' correct Nederlands? Van Dale noch het Groene Boekje kennen het. Dan maar bellen naar de Taaltelefoon, waar ik Stef Croon aan de lijn krijg. Met een radiostem legt hij uit dat beide woordenboeken niet exhaustief zijn. En dat de betekenis van mijn 'perfect gevormde woord' transparant genoeg is. "Even wild doen", zegt hij, en hij googelt het. "Meer dan 5000 resultaten? Gebruik het dan maar. Je zult er geen verwarring mee zaaien." Dus stuur ik met een gerust hart 'uitpluggen' de wereld in.

Wist u dat onze noorderburen ons daarvoor benijden? Als onze eindredacteur hen doorverwijst naar de Taaltelefoon, vallen zij steil achterover. Want de vergelijkbare dienst van het Genootschap Onze Taal kost hen bijna 1 euro per minuut. Bovendien kunnen Belgische bellers er (voorlopig?) niet terecht.

Voet aan wal voor Belgisch-Nederlands

Ooit lieten Vlamingen zich de taalnorm dicteren door onze 'beschaafdere' noorderburen. Dat zeg-niet-zeg-wel-tijdperk lieten we ondertussen gelukkig achter ons. Nu sturen ook de ontvoogde Vlamingen meer en meer de norm – hun norm. En daarom is het zo belangrijk dat de Taaltelefoon overeind blijft als 'lobby' voor Standaard-Belgisch-Nederlands. Want ook die variant is correct. Neemt de Vlaamse input af? Dan dreigt de norm homogener Noord-Nederlands te worden, waardoor de twee taalgroepen nog meer van elkaar vervreemden. Tot er van een taalunie geen sprake meer is.

En schrapt de regering alleen de telefoondienst, en niet de Taaltelefoon-afvaardiging bij de Taalunie? Nog altijd een slecht idee. Want net via de telefoonlijn houdt de Vlaamse normbepaler de vinger aan de pols. En weet hij wat de Vlaamse taalgebruiker bezighoudt. Zonder telefoonlijn riskeren we dat we opnieuw de norm moeten achternastrompelen. Terwijl die zich moet aanpassen aan wat algemeen gangbaar wordt – of taalpuristen het daar nu mee eens zijn of niet.

Overheid heeft voortrekkersrol

Dan maar op zoek naar een compromis à la belge? Zoals het 'telefoon'-stuk van de Taaltelefoon privatiseren? Lees: er geld voor vragen?

Dan stuurt de overheid mensen die het net goed voorhebben met onze taal weer de gratis onlinewoestijn in. En biedt ze geen enkel alternatief voor wie geen internet heeft, noch voor wie dat moeilijker gebruikt (bijvoorbeeld door een visuele beperking). Kortom, dan gelooft de Vlaamse overheid niet langer in haar eigen taal. Laat staan in de voortrekkersrol rond normering die ze zou moeten spelen. En weegt dát op tegen het loon van een handvol ambtenaren, die zich met hart en ziel wijden aan het enige wat alle Vlamingen bindt – hun taal? Ik dacht het niet.

Privatiseren? Veel succes!

Trouwens, kan een commerciële instelling überhaupt een taaladviesfunctie opnemen? Evident wordt dat in ieder geval niet – daarvan kan Schrijf.be meespreken.

Ik laat onze bedrijfsleider aan het woord:

Ja, wij stonden al héél ver met een volledig gratis onlineplatform dat rechtstreeks toegang bood tot alle adviezen van de vijf grote taalbronnen. Sommige daarvan waren bijzonder enthousiast met deze uniforme ontsluiting van hun monnikenwerk, zoals Ruud Hendrickx van VRT-Taalnet. Andere, zoals de Taaltelefoon, hadden er wel oren naar. Tenslotte zouden wij geen zoekverkeer van hen stelen, maar net zorgen voor méér bezoekers. Bovendien: welke taalgebruiker droomt niet van één plaats waar je één to-the-point-antwoord krijgt op je taalvraag, gestoeld op alle taaladviezen hierover?

Maar dat was buiten de waard gerekend – Genootschap Onze Taal. Dat schoot al in een protectionistische kramp toen we nog maar aanboden om hen onze taalbronkoepel uit de doeken te doen. En het liet mijn antwoordmail met alle voordelen voor het Genootschap én de modale taalgebruiker koudweg onbeantwoord. Geen wonder dat ons initiële enthousiasme een duik nam. We gebruiken onze intuïtieve zoekmachine voor taalvragen nog altijd – maar dan alleen intern. Een gemiste kans voor 23 miljoen Nederlandstaligen. Een commerciële organisatie denkt dus beter érg goed na voordat die in een betaald telefonisch taaladviesavontuur stapt …

Leve de Taaltelefoon!

Samengevat? De Taaltelefoon levert een reële meerwaarde. Laagdrempelig, hyperprofessioneel en toegankelijk voor iedere taalgebruiker. En vooral: de engelbewaarder van het Belgisch-Nederlands. Niet 'uitpluggen' dus.