string(2) "be"
array(7) {
["title"]=>
string(0) ""
["type"]=>
string(7) "website"
["url"]=>
string(41) "https://schrijf.be/nl/blog/woord-bedreigd"
["image"]=>
string(23) "images/logo-schrijf.png"
["description"]=>
string(0) ""
["site_name"]=>
string(10) "Schrijf.be"
["locale"]=>
string(5) "nl-BE"
}
array(6) {
["title"]=>
string(0) ""
["type"]=>
string(7) "website"
["url"]=>
string(41) "https://schrijf.be/nl/blog/woord-bedreigd"
["image"]=>
string(23) "images/logo-schrijf.png"
["description"]=>
string(0) ""
["site_name"]=>
string(10) "Schrijf.be"
}
Woord bedreigd!
Verkneukel u in de volgende zin: Papte u op oudejaarsnacht aan met een heuse allumeuse? Dan zocht u wellicht terstond zwaarmoedig en met een natgierig keelgat andere lichtmisserijen op.*
Waarschijnlijk schoot uw wenkbrauw even de hoogte in. Niet omdat de zin uw oudejaarsavond zo treffend omschrijft, wél omdat de helft van de gebruikte woorden uit de prehistorie stamt. U hebt een dorstige keel, geen 'natgierig keelgat'. En 'allumeuse' staat dan wel in Van Dale, u had het nog nooit in een echte zin gehoord.
Het zijn schoolvoorbeelden van woorden die uit de Nederlandse taal verdwijnen. En net zoals bij bedreigde diersoorten, binden ook hier activisten de strijd tegen het uitsterven aan.
Red het woord
Schrijf.be zweert bij de partnertest: gebruik in commerciële teksten géén woorden die u niet over uw lippen krijgt in een gesprek met uw liefste. Schráp 'terstond', 'teneinde' en 'omtrent'. Vervang ze door 'zo meteen', 'om' en 'ongeveer'.
Edoch: zo raken heel wat oude woorden in onbruik. Prima voor commerciële teksten, sneu voor liefhebbers van de krochten en kronkels van de Nederlandse taal. Die gooien graag een reddingsboei naar de verdrinkende woorden. In het Modern Verdwijnwoordenboek (2010) poetste Van Dale zo 750 verdwenen woorden en uitdrukkingen op. Een daarvan was 'spijkertjeswee': het lot van een eenzame fietser die met een lekke band aan de straatkant staat. Prachtig, toch?
De VBGBNWU
Wie het nóg beter doet? De Vereniging ter Bevordering van het Gebruik van Bedreigde Nederlandse Woorden en Uitdrukkingen. Kortweg: de VBGBNWU. Sinds 2009 aan zijn queeste begonnen op Facebook.
© Vereniging ter Bevordering van het Gebruik van Bedreigde Nederlandse Woorden en Uitdrukkingen
De VBGBNWU spreekt krachtige taal: "Wie gebruikt nog woorden als 'stoethaspel' en 'oelewapper?' Voor dit soort woorden is het echt vijf voor twaalf! Slechts middels kranig en eendrachtig optreden kunnen wij het bedreigde woord voor teloorgang behoeden." Met een mengeling van humor en sérieux won de VBGBNWU al een dikke 20.000 likes – of 'kornuiten'. Ze verspreiden zieltogende woorden via sociale media. En ze roepen geïnteresseerden op om die woorden in hun eigen taalgebruik binnen te smokkelen, of om te paraderen in een T-shirt met als opdruk 'rompslomp' of 'likmevestje'.
Gebruiken of niet?
En ú? Wat doet u met al die uitstervende woorden? Ons standpunt blijft hetzelfde: gebruik ze níét in uw commerciële teksten. Maar laat ze gerust even over uw tong rollen, en kauw op de letterkronkels. Het kan uw creativiteit alleen maar opkrikken.
* Ondertiteling nodig? Hier dan, omdat u het bent:
- allumeuse: meisje dat of vrouw die door behaagzucht mannen verliefd maakt en zich vervolgens aan hun aanzoek onttrekt (lees: 'cockteaser')
- natgierig: verlangend naar alcoholische drank
- lichtmisserij: losbandigheid