string(2) "be"
array(7) {
["title"]=>
string(0) ""
["type"]=>
string(7) "website"
["url"]=>
string(43) "https://schrijf.be/nl/blog/joke-van-leeuwen"
["image"]=>
string(23) "images/logo-schrijf.png"
["description"]=>
string(0) ""
["site_name"]=>
string(10) "Schrijf.be"
["locale"]=>
string(5) "nl-BE"
}
array(6) {
["title"]=>
string(0) ""
["type"]=>
string(7) "website"
["url"]=>
string(43) "https://schrijf.be/nl/blog/joke-van-leeuwen"
["image"]=>
string(23) "images/logo-schrijf.png"
["description"]=>
string(0) ""
["site_name"]=>
string(10) "Schrijf.be"
}
Joke van Leeuwen: "Taaladviseur van mijn leerkrachten"
.jpg)
"Ge moogt gaan, maar ge moogt niet lopen." Deze zin galmde in de jaren zestig door de gang van een Brusselse school. Joke van Leeuwen, daar net uit Nederland beland, begreep er geen snars van.
"Gaan en lopen was voor mij hetzelfde. Pas later had ik door dat we niet mochten rénnen." En er was wel meer verwarring. "Ik kreeg een lijstje mee van spullen die ik moest meebrengen naar school, zoals 'turnpantoffels'. Dat linkte ik meteen aan slapen, bed, … maar helemaal niet aan gymnastiek."
Vroeger: Nederlanders geven goede voorbeeld
Jokes verhuizing van Nederland naar België leidde dus tot spraakverwarring. Maar ook tot algemene verwarring. "Gewone dingen bleken plots heel ongewoon. Ik moest uitleggen wat protestants was. Ouders dronken hier ’s middags geen melk, maar tafelbier. En kinderen holden niet chaotisch de klas binnen, maar stonden netjes in de rij. Ik was die andere, kreeg een etiket. En extra bevreemdend: leerkrachten vroegen mij of een woord correct was.
Leerkrachten vroegen mij of een woord correct was.
Zo ging dat toen: Vlamingen zagen het noordelijke Nederlands als standaard. Ze luisterden massaal naar dagelijkse radioprogramma’s als Voor wie haar soms geweld aandoet, waarin Marc Galle Vlamingen streng wees op hun taal-onvolkomenheden."
Vandaag: Vlamingen appreciëren eigen taalvariaties
De onvoorwaardelijke adoratie voor het 'Nederlands' Nederlands bleef niet duren. "In de jaren negentig kende Vlaanderen een opmars: cultureel, financieel, … Een moment waarop het ook zijn eigen taalvariaties begon te accepteren. En dat is nog altijd zo: kijk maar naar de stijlgids van een toonaangevende krant als De Standaard. Die laat veel veel typisch zuidelijke woorden toe in de eigen artikels."
Een goede zaak, of toch maar liever niet? "Verschillen mogen er zijn. We kunnen ook heel wat moois van elkaar overnemen, natuurlijk. Zo ben ik wel fan van het werkwoord 'afzien', iets wat uit de Belgische wielerwereld ook het noordelijke Nederlands is binnengekomen. Toch vind ik dat we elkaar moeten blijven verstaan. Ondertitelen we elkaars programma’s? Dan zijn we niet goed bezig."
Uitgebreide lunch versus bescheiden broodjesmaaltijd
Joke woont nu in Antwerpen. "Ik ben een Nederbelg. In Nederland zeggen ze: je hebt een zuidelijk accent. In België zeggen: je klinkt Hollands. Ik schrik soms hoe Vlamingen me na vijftig jaar nog hun gebruiken uitleggen. Dit jaar zei iemand: "1 mei is hier een feestdag". Weet ik. Dat is met de beste bedoelingen, natuurlijk.
Die goede inborst merk ik ook tijdens lezingen. Vlamingen leggen me graag in de watten. Gewoonlijk nodigt de organisator me uit voor een uitgebreide lunch, soms met de schepen van Cultuur erbij. In Nederland word ik weggemoffeld aan een tafel in de plaatselijke bibliotheek. Niets mis mee. Maar het bevestigt: já, er zijn verschillen tussen Vlamingen en Nederlanders, op heel veel vlakken."
Dichter der Nederlanden
Het Algemeen-Nederlands Verbond benoemde Joke tot Dichter der Nederlanden.
Uit die samenwerking vloeide onder meer het gedicht Een Nederbelg spreekt voort:
