Brabants dialect leren: de den?

Een Nederlandse medestudente en ik houden een diepzinnige conversatie:

Zij: "Gaan we zo meteen nog langs bij de Ivo?"
Ik: "DE Ivo?"
Zij: "Zo zeggen jullie Belgen dat toch?"

Euh, ja maar niet altijd. Soms is het ook den, zoals bij den Ivo. En jawel, daar zit een logica achter.

Brabants dialect: nen en den

Woont u ter hoogte van Antwerpen, Vlaams-Brabant of – als Nederlander – Noord-Brabant? Dan maakt u wellicht vlotjes het onderscheid tussen de en den of ne en nen. Dialecten in dat gebied dragen namelijk de kenmerken van het Brabants; en laat dat nu net de taalgroep zijn die de(n) en de(n) voor mannelijke namen zet. 

Woont u ver weg van het Brabantse taalgebied? Dan hoort u het waarschijnlijk in Keulen donderen.

Middelnederlands geslacht

Den voor mannelijke namen zetten, een modegril van uw grootouders? Toch niet! Het lidwoord stamt uit de tijd van het Middelnederlands. Toen werd den voor alles wat mannelijk was gezet: zowel namen als andere woorden. En dus komt u het nu af en toe nog eens tegen. 

Klanken bepalen 'de' of 'den'

Allemaal goed en wel, maar waarom is het den Barry en niet ... den Frank? Het antwoord? Klanken. Begint een mannelijke naam met d, t, b, h OF met een klinker? Dan bekt den prima. En dat geldt óók voor andere mannelijke woorden. Zoals hieronder:

Den Thierry heeft den iPad van den André per ongeluk in den haard gesmeten. 

Dezelfde regel geldt voor ne en nen.

Den adder als u Brabants dialect wilt leren 

Enige probleempje bij bovenstaande regel? U valt als niet-Brabander door de mand als u hem probeert toe te passen. Want weet u wanneer een woord mannelijk is? Misschien vaak wel. Maar vast niet altijd - tenzij u het Groene Boekje altijd bij de hand hebt. 

Ziet u het bos echt niet meer door de (dennen)bomen? Laat ons uw tekst vervlaamsen.