Taalverschillen: zwart op ... euh ... wit?

‘Een witte raaf’ schreef ik in mijn tekst. En de Franstalige copywriter maakte er ‘une perle rare’ van.  Waarmee hij meteen bewees dat we hertalen en niet klakkeloos vertalen.

En ook Seppe heeft geen genade voor mijn ‘witte raaf’. Hij spreekt van een ‘witte merel’. Ik steek het op zijn verhuizing naar Brussel: het Frans sijpelt langzaamaan bij hem binnen. Zijn Franstalige buren zeggen niet ‘un corbeau blanc’, maar ‘un merle blanc’ of ‘un loup blanc’ - een witte merel of wolf, dus.

Kleurrijke of kleurloze taal

Er duiken wel meer verschillen op tussen het Frans en het Nederlands. Zo lopen de Fransen geen blauwtje, maar spreken ze van ‘se prendre un blanc’.  Blauw duikt dan weer op in ‘une peur bleue’ - terwijl wij ons dan dood schrikken.

Soms maken de Fransen gewoon koudweg komaf met de Nederlandse kleuren. Onze Witte Donderdag wordt 'Le Jeudi saint' – geen wit meer te bespeuren. Hetzelfde gebeurt bij de wittebroodsweken. Franse geliefden genieten van 'la lune de miel'. Die stroperigheid verwijst naar het Engelse 'honeymoon'.  En dus geen pain blanc naar het luxueuze, witte brood dat vroeger tijdens de eerste huwelijksweken werd gegeten.

On ne discute ... pas?

Even terug naar die Franse merel.  Die duikt nog een paar keer op in zegswijzen. En ook dan is de vertaling altijd anders. Zo is hun ‘fin merle’ bij ons een ‘sluwe vos’. En vormen wij ‘jaser comme un merle’ om tot ‘kwetteren als een ekster’.

Opnieuw het bewijs dat letterlijk vertalen alleen maar taalblunders oplevert. En dat er over ‘des goûts et des couleurs’ misschien wél gediscussieerd mag worden.