Stef Bos: "Jammer dat we als buren zo weinig over het muurtje kijken"

"A ge denkt dat ge hier uwe mond meugt opendoen, pakt dan mor den trein terug noar Amsterdam!" Een uitbrander in september 1984. De boodschapper is een docent van Studio Herman Teirlinck. En de ontvanger? Stef Bos.

"Een paar dagen later kreeg ik nog zo’n veeg uit de pan. Een koude douche, mijn eerste kennismaking met de Vlaamse schoolmentaliteit. Ik heb me toen ernstig afgevraagd: ga ik hierin mee of niet? Maar eigenlijk wist ik altijd al dat ik er wilde zijn. Het was duidelijk dat ik hier iets te leren had over mezelf: Vlaanderen was als een spiegel voor mij."

Taal van de liefde niet per se universeel

Dat eerste jaar in Vlaanderen was wennen voor Stef. Zelfs de taal van de liefde klonk anders. "Ik had hier een West-Vlaams lief. Toen ze zei 'ik zie u graag', wist ik niet eens wat ze bedoelde. Fantastisch toch, om in dat labyrint van taalverschillen rond te dwalen. Zeker in Vlaanderen, waar je dan nog eens zo’n variëteit aan dialecten hebt. Dat maakt Vlamingen multilinguaal. Iets wat mijn Afrikaanse vrouw ook weleens ondervindt. Want merken Vlamingen haar tongval? Dan denken ze direct dat het een of andere West-Vlaamse variant is van onze taal en blijven ze Nederlands met haar praten. Terwijl Nederlanders meteen in het Engels verdergaan."

Vlaanderen was als een spiegel voor mij.

Nederlands boven Engels

Zot van taal is hij – en dan vooral van het Nederlands. Of Stef ooit overwoog om in het Engels te zingen? "Nee, Nederlands is mijn moedertaal, die staat het dichtste bij mijn emoties. Je eigen taal is ongenaakbaar, het zijn klanken die heel wezenlijk en vanzelfsprekend zijn. Het is maar weinig niet-Engelstaligen gegeven om geloofwaardig te zingen in het Engels. Al bestaan ze: ik denk aan K’s Choice en Admiral Freebee."

Individualisme versus groepsdrang

Stef is een Nederlander die bivakkeert in Zuid-Afrika en Vlaanderen. Waar voelt hij zich nu het meeste thuis? "Toch wel in Vlaanderen, denk ik. Mensen ontvangen me altijd met open armen. En ik gedij goed in die individualistische cultuur waarin je de ruimte krijgt om rustig te zijn – in Nederland heb je meer groepsdrang. Dat teruggetrokken kantje drukt trouwens ook een stempel op mijn muziek. Raymond van het Groenewoud, ooit mijn docent, leerde mij: "Ge moet zingen wie dat ge zijt". De binnenkant is het vertrekpunt. Terwijl de Nederlander in mij altijd meer naar buiten gericht is en een idee over de wereld bezingt."

Raymond van het Groenewoud, ooit mijn docent, leerde mij: ge moet zingen wie da ge zijt.

De schoonheid van de omslachtigheid

Stef steekt zijn liefde voor Vlaanderen niet onder stoelen of banken. In 'Ik zie u graag' zingt hij over onze typische eigenaardigheden:

Land van mensen die iets zeggen
Met de kunst van het ontwijken
…
Land van ingehouden woede
Land van uitgesproken stilte

"In Vlaanderen moet je interpreteren. Zoeken, afwachten wat de ander te vertellen heeft. Ik noem het wel eens de schoonheid van de omslachtigheid. Dat interpreteren trekt zich ook door in het straatbeeld. Hier leven mensen achter gesloten luiken, het is het land van de suggesties. Je kunt zelf allerlei dingen bedenken die er zich mogelijk afspelen. Terwijl je in Nederland overal binnenkijkt in de huizen."

Er moet een hoek af zijn

Maar Stef wil vooral niet te veel grenzen trekken, integendeel. "Ik vind het jammer dat we als buren zo weinig over het muurtje kijken. Vlamingen weten amper wat in Nederland gebeurt en andersom. Terwijl het net heel verrijkend kan zijn, ook op taalvlak. Door in beide contreien te vertoeven, komt er bij mij een ongelofelijke vocabulaire binnen. Neem nu 'er moet een hoek af zijn', dat vind ik een fantastische Vlaamse uitdrukking om aan te geven dat iemand prettig gestoord is. Zo’n creatieve zegswijze verdient echt een plaats in de Standaardtaal."

Stef Bos

Website: www.stefbos.nl

Twitter: @StefBosOfficial

Facebook: Stef Bos